Pijnstillerverslaving komt steeds vaker voor, maar hoe komt dat? 5 antwoorden

De Nijmeegse ziekenhuizen en Maasziekenhuis Pantein in Boxmeer gaan gezamenlijk strikte regels opstellen voor het gebruik en afbouwen van zware pijnstillers. Steeds meer mensen raken er aan verslaafd. Hoe kan dat?

1. Hoe werkt een opiaat?
   Een morfineachtige stof grijpt in op zenuwcellen waarmee we onder meer pijn voelen, maar waarmee ook motoriek, emoties en denken worden gestuurd. Zenuwcellen communiceren onderling via signaalstoffen ofwel receptoren. Een opiaat bindt hieraan, waarmee pijn kan worden onderdrukt.
2. Waarom is het gebruik zo hard gestegen?
   Opiaten zijn uitmuntende pijnstillers. Goede pijnstilling is steeds belangrijker geworden als onderdeel van goede zorg voor patiënten en is om die reden ook opgenomen als kwaliteitsindicator voor ziekenhuizen. Andere bekende pijnstillers als ontstekingsremmers (ibuprofen, voltaren) worden juist minder gegeven vanwege bijwerkingen als maagdarmproblemen en verminderde nierfunctie. Lang is gedacht dat het wel meevalt met de verslavingsgevoeligheid van opiaten.
3. Zijn er goede alternatieven?
   Misschien dat ontstekingsremmers te snel terzijde worden geschoven als goed alternatief. Ook fysiotherapie en misschien cannabis werken wellicht al voldoende. Volgens Arnt Schellekens zijn er ook al goede resultaten geboekt met mildere opiaten.
4. Kan iemand per direct stoppen?
   Mensen die na jarenlang opiatengebruik stoppen, krijgen net als bij heroïne coldturkey-achtige klachten. Stoppen van de ene op de andere dag moet vermeden worden. Als geleidelijk afbouwen niet lukt, kan onder begeleiding in het ziekenhuis worden afgebouwd. Bij een geslaagd traject kunnen patiënten na een tot twee weken met een andere, minder verslavende pijnstiller weer naar huis.
5. Wat als het afbouwen niet lukt?
   Canisius-Wilhelmina Ziekenhuis en Radboudumc zijn gezamenlijk bezig met het optuigen van een regionaal pijnteam. Patiënt, huisarts en pijnteam kijken gezamenlijk hoe met striktere begeleiding het opiatengebruik alsnog gestopt kan worden.

Met milder opiaat heeft Josine toch geen borderline
‘Borderline persoonlijkheidsstoornis’ en een vermoeden op het syndroom van Münchhausen. Het zijn psychiatrische etiketten waarmee de 43-jarige Josine 12 jaar door het leven gaat. Het zou haar gevoeligheid voor opiatenverslaving verklaren.

In het verleden heeft ze als gevolg van de ziekte van Crohn diverse buikoperaties ondergaan. Voor de pijn krijgt ze al die tijd pethidine, een op morfine gebaseerd paardenmiddel. Ze raakt zozeer verslaafd, dat ze eerst via artsen, later ook op de zwarte markt, het spul in grote hoeveelheden laat aanrukken. De laatste 8 jaar spuit ze pethidine rechtstreeks in de aderen.

Ze doet diverse pogingen om te stoppen, zonder succes. Ook methadon als vervanger blijkt onvoldoende om de ontwenningsverschijnselen te onderdrukken. Met tabletjes buprenorfine/naloxon, een milde opiatenvariant, onder de tong lukt het uiteindelijk wel om af te kicken. En dat met slechts lichte onthoudingsverschijnselen.

‘Psychologisch en psychiatrisch onderzoek konden de eerder vastgestelde psychiatrische stoornissen niet meer bevestigen’, concluderen artsen onder wie Radboudumc-psychiater Arnt Schellekens in een wetenschappelijk artikel dat aan de 43-jarige wordt gewijd.

Josine, de naam is gefingeerd, is weer volwaardig als manager aan het werk.

Bron: De Gelderlander, 28/02/19

Wil je meer weten over het signaleren en behandelen van pijnstillerverslaving? Tijdens de webinar Pijnstillerverslaving krijg je praktische tips en handvatten waarmee je je beter uitgerust voelt om met deze complexe problematiek om te gaan. 

Meer informatie over de webinar Pijnstillerverslaving 

Wij organiseren regelmatig nascholingen over o.a. verslaving. Hou onze agenda in de gaten of er iets voor je bij zit, of schrijf je in voor onze nieuwsbrief (zie onderaan deze pagina), dan houden wij je op de hoogte!