Henriëtte Ettema, programmaleider VVT bij het CCE

Hoe zouden we samen een bijdrage kunnen leveren aan de diagnostiek en behandeling van onze psychisch kwetsbare Ouderen. Vroege herkenning maakt vroege behandeling mogelijk en voorkomt extra complicaties. Gedrags- en psychische veranderingen kunnen onderdeel zijn van het ‘normale’ verouderingsproces maar ook passen bij bijvoorbeeld beginnende of gevorderde dementie of bij een delier of depressie. Het belang van een vroege herkenning en signalering wordt steeds meer onderkend. Welke rol kan jij hierin spelen?

Martin Kat, ouderenpsychiater-psychotherapeut te Amsterdam en consulent bij het Centrum voor Consultatie en Expertise (C.C.E.), lid raad van toezicht KAG

Ondanks onze kennis over effectieve trauma-gerichte psychotherapie voor ouderen bestaan er nog barrières in de klinische praktijk. Door aandacht te schenken aan veerkracht, bruikbare begrippen uit de gerontologie en de sociale context kunnen we onze behandelingen meer tot hun recht laten komen. Laat je inspireren!

Jeannette Lely, gepensioneerd psychotherapeut / senior onderzoeker bij Centrum ’45 / Arq

A: Acceptance and commitment bij ouderen

Acceptance and commitment therapy (ACT) gaat over acceptatie van de werkelijkheid EN van je eigen reacties op die werkelijkheid. Ook als die werkelijkheid gepaard gaat met emotionele pijn, fysieke pijn of beperkingen en belemmeringen. Door de focus te leggen op waarden en mogelijkheden, neemt vanzelf de impact af van alle problemen en uitdagingen die men nou eenmaal onvermijdelijk tegen komt op zijn levenspad.

Je leert de beginselen van ACT bij ouderen zodat je hen kan helpen bij het accepteren van klachten.

Ando Rokx, directeur Behandelzaken, Klinisch Psycholoog en Psychotherapeut bij Invivo

B: Depressie signaleren

Uit onderzoek blijkt dat een depressie bij ouderen vaak anders verloopt dan bij volwassenen. Dit kan leiden tot onderdiagnostiek en -behandeling. Ouderen blijven daardoor langere tijd last houden van psychische klachten en/of gedragsproblemen. ​Tijdens de workshop leer je depressieve klachten bij ouderen te (h)erkennen en waarom dit in de praktijk lastig blijkt.  Ook staan we stil bij comorbiditeit en de risicofactoren en hoe deze systematisch in kaart te brengen.

Tot slot bespreken we de begeleidingsmogelijkheden om de persoon in kwestie en diens omgeving beter te ondersteunen.

Laura Huisman-Schellekens, MSc & Mandy Wisman – van der Teen, MSc., beiden Klinisch Neuropsycholoog, eigenaar van Praktijk Thalamus, en werkzaam als consulent bij Centrum voor Consultatie en Expertise (CCE)

C: Late diagnose autisme

Als een behandeling niet aanslaat of als er sprake is van onbegrepen gedrag, kan onderliggend een ontwikkelingsstoornis spelen. Neurobiologische ontwikkelingsstoornissen als autisme en ADHD worden bij ouderen vaak niet of laat onderkend.

In deze workshop zal worden ingegaan op ouderen met een late diagnose autisme. Wanneer denken we differentiaal diagnostisch aan autisme? Hoe kunnen we dit beter herkennen? Wat betekent dit in kader van behandeling en begeleiding? Aangezien er weinig wetenschappelijke kennis is over ouderen en autisme, zal met name stilgestaan worden bij ervaringen uit de praktijk van alledag.

Rosalien Wilting, klinisch psycholoog/psychotherapeut PersonaCura, Topklinisch centrum voor persoonlijkheidsstoornissen en/of autismespectrumstoornissen bij ouderen, GGz Breburg

D: Omgaan met angst

Veel ouderen hebben wel eens last van angstgevoelens, een gevoel van onveiligheid of het opzien tegen verandering. In deze vooral praktische workshop staan we stil bij factoren die deze angst veroorzaken, en vooral wat wij als zorgverlener kunnen doen, of juist moeten laten, in deze situaties. Door middel van een ervaringsoefening komen we bij een handzame formule: de vier V’s.

Jan van der Hammen, vrijgevestigd trainer en acteur in de ouderenzorg en CCE consulent