Psychiatrie bij mensen met een LVB

Blik op de dag en recente ontwikkelingen.

Dr. Jolien Schölvinck, psychiater bij Mentrum Trace, transmuraal centrum voor mensen met een verstandelijke beperking en psychiatrie

Anne doet promotieonderzoek naar de screening, diagnostiek en behandeling van PTSS bij mensen met een licht verstandelijke beperking (LVB). In haar onderzoek heeft zij de Trauma Screener -LVB (TS-LVB) ontwikkeld, en tijdens deze lezing zal zij meer vertellen over deze screener en het onderzoek dat hiernaar is gedaan. Daarnaast deelt zij de nieuwste wetenschappelijke inzichten en biedt praktische informatie over het herkennen van PTSS bij mensen met een LVB. Het doel is dat deelnemers na afloop meer kennis hebben over PTSS in deze doelgroep en beter begrijpen waarom het soms lastig kan zijn om PTSS te herkennen. Ook worden concrete handvatten aangereikt die direct toepasbaar zijn in de praktijk.

Anne Versluis, GZ-psycholoog, orthopedagoog, EMDR-Practitioner bij ’s Heeren Loo en Promovenda aan de Radboud Universiteit

Psychoses komen regelmatig voor bij mensen met een licht verstandelijke beperking (LVB) en kunnen een grote impact hebben op hun dagelijks leven. Psychotische symptomen kunnen bij hen vaak anders worden uitgedrukt dan bij mensen zonder beperking. Ze kunnen bijvoorbeeld minder goed onder woorden brengen wat ze ervaren, wat het voor hun omgeving moeilijk maakt om de signalen te herkennen en de juiste ondersteuning te bieden.

Factoren zoals stress, overvraging, sociale isolatie en traumatische ervaringen kunnen bijdragen aan het ontwikkelen van een psychose bij mensen met een LVB. Doordat deze groep vaak extra kwetsbaar is, hebben zij speciale aandacht nodig in diagnostiek en behandeling. Goede begeleiding is essentieel: een benadering die rust, structuur en veiligheid biedt, kan helpen om de symptomen te verlichten. Daarnaast kunnen aangepaste therapieën en, indien nodig, medicatie worden ingezet om psychotische episodes beter beheersbaar te maken en de kwaliteit van leven te verbeteren. Herkenning en begrip van psychoses binnen deze groep is belangrijk voor zorgverleners, zodat zij kunnen bijdragen aan een stabiele en ondersteunende omgeving die herstel bevordert.

Janneke Zinkstok, Psychiater Radboudumc en Karakter Kinder- en jeugdpsychiatrie

Keuze uit sessie A of B

Sessie A:

“Stemmen horen, zo gek toch niet”

Mensen met een licht verstandelijke beperking ervaren, net als ieder ander, emoties, spanningen en soms ook bijzondere belevingen zoals het horen van stemmen. Hoe interpreteer je als professional of naaste(n) deze ervaringen? En wat als iemand nog niet goed kan uitleggen wat er van binnen speelt?

In deze workshop kijken we naar de emotionele ontwikkeling, ontwikkeld door Došen, bij mensen met een licht verstandelijke beperking en hoe het stemmen horen hierin een plek krijgt. Je leert hoe deze ervaringen zich kunnen uiten bij mensen met een LVB, wat ze kunnen betekenen en hoe jij ermee om kunt gaan. Met als doel betere afstemming en aansluiting, meer begrip en passende zorg.

Deze workshop biedt verdieping voor iedereen die werkt met mensen met een licht verstandelijke beperking en hen wil ondersteunen in hun persoonlijke groei en emotionele veiligheid.

Ilonka Overgaag, Orthopedagoog & Jolien Schölvinck, psychiater (beide werkzaam bij Mentrum Trace,  Amsterdam) samen met een ervaringsdeskundige(n) en/of naasten

Sessie B:

Psychiatrie bij LVB: de boodschap van gedrag

“Dit is gewoon gedrag” is een zin die we in hulpverleningsland vaak gezegd horen worden, dan wel zelf uitspreken. Maar wat zegt dit gedrag ons eigenlijk? Wat is eigenlijk de boodschap van dit gedrag en welke behoefte wil de ander daarmee uitspreken? En wat zou een passend antwoord zijn om deze boodschap? In deze sessie gaan we dieper in op het leren lezen van de boodschap van gedrag en het geven van een passend antwoord daarop.

Shanna Visser, Orthopedagoog-generalist en behandelcoördinator Centrum Verstandelijke Beperking en Psychiatrie, onderdeel van GGZ Drenthe

Keuze uit sessie C of D

Sessie C:

De erotische binnenwereld: als stemmen schreeuwen over seks

Stemmen horen en seksualiteit lijken op het eerste gezicht losse thema’s, maar uit zowel onderzoek als ervaringsverhalen blijkt dat ze op diverse manieren met elkaar verweven zijn. Seksualiteit en stemmen horen komen beide voor bij mensen met zwakbegaafdheid of een lichte verstandelijke beperking, maar worden zelden in samenhang onderzocht of besproken.

In deze workshop verkennen we hoe seksuele thema’s zich kunnen uitdrukken via stemmen, en welke rol schaamte, trauma en beperkte emotieregulatie daarin spelen. Wat doe je als iemand met een LVB zegt dat er een stem is die seksuele bevelen geeft, uitscheldt of vernederende opmerkingen maakt? In deze interactieve workshop gaan we samen aan de slag met casuïstiek rond seksualiteit en stemmen bij mensen met een LVB of zwakbegaafdheid.

Wilma Mathurin, Seksuoloog NVVS, GZ-psycholoog in opleiding tot Psychotherapeut en NVO-orthopedagoog

Sessie D:

De Puzzelstukjes van Suïcidaliteit

Suïcidaliteit komt veel voor bij mensen met zwakbegaafdheid of een lichte verstandelijke beperking. Dit komt doordat risicofactoren bij hen vaker voorkomen en beschermende factoren juist minder. Maar wat doe je als iemand zegt dat hij dood wil? Waar moet je op letten en naar vragen?  In deze workshop gebruiken we de metafoor van een puzzel voor begrijpen van suïcidaliteit bij mensen met zwakbegaafdheid of een lichte verstandelijke beperking. Je leert welke puzzelstukjes belangrijk zijn en hoe ze je helpen om de juiste interventies in te zetten.

Na deze workshop weet je beter hoe je suïcidaliteit kunt herkennen en beoordelen en wat do’s en don’ts zijn in de begeleiding.

Dr. Jannelien Wieland, kinder- en jeugdpsychiater LUMC Curium & psychiater Poli+

Judith Rickelt, psychiater Regionaalcentrum Opsy | GGzE