Dubbele Diagnose: psychiatrie en verslaving

– Kader van de dag, kennismaking en inventarisatie

– Korte inleiding op het thema

Dr. Wiebren Markus, hoofd onderzoek en GZ-psycholoog IrisZorg, als senior onderzoeker verbonden aan het NISPA/Radboudumc en als docent verslaving en verslaving en trauma aan de Radboud Universiteit en het Radboudumc

Vrouwen zijn fors ondervertegenwoordigd in verslavingsonderzoek, terwijl zij zo’n 30% van de cliënten uitmaken. In deze sessie staan sekse- en genderverschillen in verslavingsgevoeligheid, hulpzoekgedrag en behandelrespons centraal – juist in combinatie met psychiatrische problematiek. Deelnemers krijgen inzicht in hoe zij deze verschillen kunnen herkennen en ermee rekening kunnen houden in diagnostiek en behandeling.

Dr. Anne Marije Kaag, Universitair docent, cognitief neurowetenschapper | Vrije Universiteit Amsterdam

Tijdens deze lezing staat de noodzaak centraal om depressie en alcoholproblematiek gelijktijdig te behandelen. Dit wordt onderbouwd met epidemiologische gegevens en bestaande richtlijnen. Ik bespreek de resultaten van het Blended Alcohol Depressie Ehealth-project, waarin de digitale interventie Beating the Booze is ontwikkeld voor en mét jongvolwassenen, en vervolgens is geëvalueerd. Daarnaast belicht ik hoe alcoholgebruik het beloop van depressie en het risico op terugval beïnvloedt, en geef ik praktische adviezen om deze comorbiditeit beter te herkennen en aan te pakken.
Prof. dr. Matthijs Blankers, bijzonder hoogleraar Effectiviteit van Integrale Verslavingsinterventies | Tilburg University/Trimbos-instituut & Arkin/Jellinek

Keuze uit sessie A of B

Sessie A:

Slaapstoornissen en verslavingsproblematiek

Slaapproblemen zijn een steeds groter thema in de drukke samenleving. Naast slapeloosheid door (tijdelijke) stress is het van groot belang om ook eventueel onderliggende slaapstoornissen te onderkennen. Dit blijft binnen de GGZ en verslavingszorg nog onderbelicht, ondanks het hogere risico op terugval in middelengebruik of recidiverende mentale klachten bij aanhoudende slapeloosheid.

Verstoorde slaap heeft onder andere invloed op het cognitief functioneren en daarmee ook op impulsregulatie en middelengebruik. Binnen de verslavingszorg is veelal sprake van comorbiditeit van psychische aandoeningen, waar binnen de sessie dieper op in wordt gegaan. Er zal ingegaan worden op prevalentie van slaapproblemen/-stoornissen comorbide aan verslavings-/psychiatrische aandoeningen. Daarnaast wordt concrete handvatten en zowel medicamenteuze als niet-medicamenteuze interventies aangedragen om slaapbevorderende interventies in te kunnen zetten binnen de eigen dagelijkse praktijk.

Erwin Norder, verpleegkundig specialist GGZ | Kick your Habits

Sessie B:

Triple problematiek: LVB, Psychiatrie en verslaving

Verslavingsproblematiek wordt vaak in combinatie met psychische problematiek genoemd – ook bij mensen met een LVB. Dit noemen we ook wel triple problematiek. Wat weten we over de begeleiding en behandeling van patiënten met triple problematiek? Hoe beïnvloeden de psychische problematiek, verslaving en verstandelijke beperking elkaar? En hoe kunnen teams en sectoren daar effectief met elkaar in blijven samenwerken?

Neomi van Duijvenbode, klinisch psycholoog en psychotherapeut, behandelcoördinator en onderzoeker | Centrum Verstandelijke Beperking en Psychiatrie van GGZ Drenthe

Keuze uit sessie C of D

Sessie C:

Praktijkdilemma’s in de zorg voor mensen met dubbele diagnose

In deze interactieve sessie neemt de spreker je mee in de dagelijkse praktijk van zorg voor mensen met zware psychiatrische én verslavingsproblematiek. Zij bespreekt praktijkcasussen waarin het belang van DD-gericht kijken naar voren komt. Met name in het klinische redeneren tijdens diagnostiek en het behandelen. De boodschap is dat DD-gericht klinisch redeneren standaard zou moeten zijn en dat het een behandelaar siert als hij/zij ook over de muren heen durft te behandelen en staat voor samenwerking tussen ketenpartners. Deelnemers worden gevraagd om zelf na te denken over situaties waarin zij vastlopen.

Chris Loth, Verpleegkundig specialist GGZ  | Praktijk LOTH verpleegkunde & Hoofddocent verslaving en verslavingsbehandelingen | VS-GGZ Utrecht

Sessie D:

Jongeren in de jeugdverslavingszorg – Op het snijvlak van verslaving en andere psychische stoornissen

Tijdens deze sessie wordt vanuit een levensloop-perspectief ingegaan op de vroege voortekenen van disfunctioneren in de kindertijd en het latere risico op een brede waaier van psychische en sociale problemen, waaronder verslaving, in de adolescentie en jongvolwassenheid. De spreker gaat daarbij uitgebreid in op nieuwe inzichten uit het Youth in Transition onderzoek.

Het YIT-onderzoek is een omvangrijke prospectieve cohortstudie naar het lange-termijn beloop – van de adolescentie naar de jongvolwassenheid – van verslaving, psychische problemen en sociaal functioneren van jongeren in de Nederlandse jeugdverslavingszorg. Naast een omschrijving van het YIT-onderzoekscohort in termen van achtergrond, familiale belasting, behandelgeschiedenis, problematiek en hulpvraag, worden ook de voorlopige bevindingen uit de follow-up metingen besproken.

Drs. Christina Moska, Onderzoeker en promovenda Youth In Transition | Parnassia Addiction Research Centre (PARC) en Brijder Verslavingszorg