Kwetsbare ouderen in het ziekenhuis

Opening door de dagvoorzitter

Visie en dialoog voeren met elkaar over de actualiteiten van ‘kwetsbare’ ouderen in het ‘ziekenhuis’; Hoe actueel is de term kwetsbaar? En in hoeverre beperken we ons tot het ziekenhuis? Wat vraagt het van ons zorgprofessionals om de gezondheidszorg van de toekomst te kunnen blijven beoefenen? Waar kunnen we bijdragen aan ‘passende zorg’ zoals genoemd in het Integraal Zorgakkoord?

Prof. dr. Yvonne Schoon, Klinisch geriater, afdelingshoofd geriatrie en hoogleraar de Juiste Zorg voor de Juiste Oudere aan het Radboudumc

Al enkele jaren is het UMC Groningen bezig met het voeren van uitgebreide gesprekken met kwetsbare patiënten om zo de juiste behandeling of juist geen behandeling te starten. Deze tijdsinvestering levert veel op. Zoveel dat hun methode inmiddels al in 20 ziekenhuizen wordt ingezet, is opgepikt door een zorgverzekeraar en diverse overkoepelende zorginstanties.

Wat doen zij precies? En waarom is dit zo succesvol? Wat kunnen we hiervan leren?

Prof. dr. Barbara van Leeuwen, hoogleraar oncologische chirurgie en oncologisch chirurg bij het UMC Groningen & Hanneke van der Wal-Huisman, verpleegkundige en verpleegkundig onderzoeker bij het UMC Groningen

In het ziekenhuis worden we regelmatig geconfronteerd met patiënten waarbij de zorg in de thuissituatie niet meer toereikend is. Dit is een uitdaging voor de gehele zorgketen – van thuis tot ziekenhuis tot verpleeghuis. Er zijn diverse factoren die kunnen bijdragen aan tijdige en passende plaatsing van de patiënt, wat zowel voor patiënt, zorginstelling als maatschappij wenselijk is. Welke factoren zijn dit en hoe kan je dit op je eigen werkplek in de praktijk brengen? Een overzicht van succesfactoren vanuit het UMC Utrecht.

Dr. Laura Noshirwani, klinisch geriater

Keuze uit sessie A of B

A: Palliatieve sedatie

Bij ondragelijk lijden aan het einde van het leven kan palliatieve sedatie worden toegepast om het lijden van de terminaal zieke patiënt te verlichten. Palliatieve sedatie is het opzettelijk verlagen van het bewustzijn met als enige doel het lijden te verlichten. Daarnaast kan intermitterende sedatie worden toegepast bij tijdelijke lijdenslast. Een derde reden voor sedatie kan worden toegepast bij acute situaties die een waardig sterven verstoren.

In deze workshop bespreken we de verschillende vormen van sedatie en de omstandigheden waarbij palliatieve sedatie kan worden toegepast. Daarbij staan we stil bij de besluitvorming om sedatie toe te passen, de voorbereidende stappen, de uitvoering en de nazorg bij palliatieve sedatie. Aan de hand van casuïstiek kijken we naar de verdeling van taken van de bij sedatie betrokken zorgverleners en de betrokkenheid van patiënt en naasten bij de besluitvorming. Tenslotte bespreken we de wenselijkheid tot consultatie van een expert in palliatieve zorg vóór en tijdens palliatieve sedatie.
De Richtlijn Palliatieve sedatie (NHG, 2022) en het Kwaliteitskader Palliatieve sedatie dienen als bron voor de workshop.
Paul Vogelaar, expert palliatieve- en pijn- verpleegkunde en docent, Lux Nova, palliatieve zorg en training

B: Wilsbekwaamheid beoordelen

Wilsbekwaamheid moet altijd worden beoordeeld gerelateerd aan de aard, de reikwijdte en de mogelijke gevolgen van een bepaalde beslissing.

In deze sessie wordt ingegaan op de beoordeling van de wilsbekwaamheid door de sociaal medisch adviseur in het kader van notariële akten, op verzoek van Veilig Thuis of de rechtbank. Hoe gaat de arts te werk, welke vragen dienen te worden gesteld en welke onderzoeken dienen te worden verricht? Uiteindelijk zal middels casuïstiek de toepassing in de praktijk worden toegelicht.

Drs. Miriam van Houten, arts, sociaal medisch adviseur bij Trompetter & Partners en klinisch geriater (niet praktiserend)

Keuze uit sessie C of D

C: Omgaan met culturele diversiteit

Naar schatting bereiken in 2025 zo’n 445.000 migranten de leeftijd van 65 jaar en ouder. De culturele diversiteit binnen het ziekenhuis is nu, zeker in de randstad, al groot en zal alleen maar toenemen. Hoe je ziekte beleeft en de wijze waarop je hulp zoekt, hangen samen met je culturele achtergrond. Achtergrond kennis en handvatten om ouderen met een andere culturele achtergrond dan jijzelf hebt, zijn daarom belangrijk om passende zorg te kunnen bieden.

Wat is er bekend over migranten ouderen in het ziekenhuis en zijn deze ouderen nou eigenlijk wel zo anders dan autochtone ouderen? Een sessie vol praktische handvatten en tips.

Saïda Aoulad Baktit, geestelijk verzorger aan het Radboudumc en Ziekenhuis Rivierenland en docent Islam en culturele diversiteit gespecialiseerd in ethische vraagstukken en palliatieve zorg aan de Radboudumc Health Academy

D: Positieve gezondheid

In 2025 geven de mensen uit Den Bosch en omstreken hun gezondheidswelzijn de hoogste waardering van Nederland.

Denken vanuit positieve gezondheid, waarin de kwaliteit van leven centraal staat, helpt hen bij het realiseren van dit gewaagde doel.

Wat is positieve gezondheid precies en hoe zet het JBZ dit in op de afdeling geriatrie? Wat betekent dit voor de medewerkers en welke invloed merken zij bij patiënten?

Hanneke Langenberg, trainer gezondheidswelzijn en Carola Osinga, projectleider kwetsbare ouderen bij Jeroen Bosch Ziekenhuis